Hipotermia terapeutyczna <BR w transporcie noworodkowym
Projekt wprowadzenia terapeutycznej hipotermii leczniczej w transporcie noworodkowym na terenie całej Polski jest realizowany we współpracy Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, Generali Polska i Fundacji Grupy Generali The Human Safety Net (THSN Onlus).

Niedotlenienie okołoporodowe wśród donoszonych noworodków jest poważnym problemem w Europie oraz krajach rozwijających się. Epidemiologia bardzo różni się w zależności od regionu, jednak szacunkowo problem dotyczy 3,7/1000 żywych urodzeń. Globalnie stanowi zatem trzecią najczęstszą przyczynę śmierci noworodków (23%), ustępując miejsca wcześniactwu (28%) oraz poważnym infekcjom (26%)1.
Tylko w Europie centralnej rocznie występuje ponad 2000 przypadków niedotlenienia okołoporodowego. W ciężkich przypadkach 25% z tych dzieci zginie, natomiast 50% pozostanie niepełnsprawnych2.
Niedotlenienie okołoporodowe może dotyczyć każdego narządu, jednak najważniejszą przyczyną zgonów i ciężkich powikłań jest encefalopatia niedotlenieniowo-niedokrwienna, która odpowiada za 20% przypadków mózgowego porażenia dziecięcego3.

Terapia hipotermią pomimo udowodnionego działania neuroprotekcyjnego wciąż nie jest szeroko dostępna. Warto zwrócić uwagę, że obniżenie śmiertelności z powodu HIE (eng. eypoxic ischemic encephalopathy – encefalopatia niedotleniowo-niedokrwienna) i ciężkich powikłań może zostać osiągnięte poprzez poprawę protokołów postępowania i rozpoczęcie terapii jak najszybciej tzn. również podczas transportu noworodka4. Szybka diagnostyka i rozpoczęcie hipotermii terapeutycznej w ciągu 6 godzin od urodzenia to dwa filary, które mogą stanowić o sukcesie w walce z powikłaniami niedotlenienia okołoporodowego5.
Zgodnie z dostępnymi danymi w Polce mamy rocznie około 700 przypadków HIE, występujących z częstością 2-6/1000 żywych urodzeń. Obecnie w całym kraju działają 28 ośrodków trzeciego stopnia referencyjności, które dysponują sprzętem do prowadzenia hipotermii terapeutycznej. Średni czas transportu noworodka do tych ośrodków z mniejszych szpitali wynosi 4,5 godziny.
Obecność
w Polsce
Projekt THSN zakłada docelowo wprowadzenie terapeutycznej hipotermii szybciej, tzn. już w transporcie noworodkowym w każdym województwie naszego kraju.
Na chwilę obecną sprzęt został dostarczony do ośrodków:
- Klinika Neonatologii, Ginekologiczno-Położniczy Szpital Kliniczny UMP w Poznaniu
- Klinika Neonatologii, Szpital Uniwersytecki nr 2 im. dr. Jana Biziela w Bydgoszczy
- Kliniczny Oddział Neonatologii, Szpital Uniwersytecki im. Karola Marcinkowskiego w Zielonej Górze
- Klinika Intensywnej Terapii i Wad Wrodzonych Noworodków i Niemowląt, Instytut Centrum Zdrowia Matki Polki w Łodzi
Obecnie prowadzimy procedury przetargowe mające na celu zakupienie kolejnych urządzeń.
Każdorazowy zakup sprzętu wiąże się z zaimplementowaniem sprzętu do hipotermii terapeutycznej w karetce transportu noworodkowego, przeprowadzenie szkoleń praktycznych z zakresu obsługi sprzętu oraz kwalifikacji dzieci do tej procedury.
Ponadto projekt zakłada przeprowadzenie warsztatów edukacyjnych podnoszących świadomość wśród lekarzy nt. HIE oraz zebranie i analizę danych dotyczących wykorzystania hipotermii w transporcie.

Koordynator
Koordynatorem projektu jest prof. dr hab. n. med. Jan Mazela – Kierownik Kliniki Neonatologii, Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu.
Referencje
- Antonucci R, Porcella A, Oilloni MD. Perinatal asphyxia in the term newborn. Journal of Paediatric and Neonatal Individualized Medicine 2014;3(2)
- Long M, Brandon DH. Induced Hypothermia for Neonates with Hypoxic‐Ischemic Encephalopathy. Journal of Obstetric, Gynecologic and Neonatal Nursing. Volume 36, Issue 3, May–June 2007, Pages 293-298
- Rutherfors M, Ramenghi L, Edwards AD, et al. Assessment of brain tissue injury after moderate hypothermia in neonates with hypoxic–ischemic encephalopathy: a nested sub study of a randomized controlled trial. The Lancet Neurology volume 9, issue 1, p39-45, January 01, 2010
- http://www.asph.mobi/Guidelines_Neonatal/Neonatal%20Encephalopathy%20Guideline%20March%202015.pdf
- Wintermark P, “Current Controversies in Newer Therapies to Treat Birth Asphyxia,” International Journal of Pediatrics, vol. 2011, Article ID 848413, 5 pages, 2011.